بیماری کلیوی مرحله نهایی(ESRD): علائم و درمان

نعیمه یوسفی۲۶ فروردین, ۱۳۹۹آخرین بروزرسانی: ۱۴ دی, ۱۴۰۱

زمان تقریبی مطالعه 4 دقیقه

سیکل معیوب بیماری مزمن کلیه منجر به بیماری کلیوی مرحله نهایی می شود.

در بسیاری از موارد،آسیب اولیه کلیه منجر به زوال پیشرونده عملکرد کلیه و اتلاف نفرون های بیشتر می شود،به طوری که نهایتا زمانی فرا می رسد که بیمار باید برای ادامه ی حیات تحت درمان با دیالیز یا عمل پیوند کلیه قرار گیرد.به این حالت بیماری کلیوی مرحله نهایی(end stage renal disease یا ESRD)می گویند.

شایع ترین علل بیماری کلیوی مرحله نهایی درجدول ذکر شده‌اند:

درصد کل بیماران ESRD	علت
۴۵	دیابت قندی
۲۷	هایپرتانسیون
۸	گلومرولونفریت
۲	بیماری کلیه پلی کیستیک
۱۸	علل ناشناخته

در اوایل دهه ۱۹۸۰ معتقد بودند که شایع ترین علت اولیه ESRD، انواع مختلف گلومرولونفریت است، اما اکنون دیابت قندی و هایپرتانسیون را به عنوان سردسته علل ESRD می شناسند که روی هم رفته مسئول تقریبا ۷۰ درصد از همه نارسایی های مزمن کلیه هستند.

به نظر می رسد افزایش وزن شدید(چاقی) مهم ترین عامل خطر برای دو علت اصلی بیماری کلیوی مرحله نهایی یعنی -دیابت و هایپرتانسیون- باشد.

همانطور که می دانید دیابت نوع دو که به شدت با چاقی مرتبط است، مسئول تقریباً ۹۰ درصد از کل دیابت های قندی است.

افزایش وزن شدید همچنین یک علت اصلی هایپرتانسیون اساسی است که خطر بروز هایپرتانسیون در بزرگسالان را به ۶۵ تا ۷۵ درصد می رساند. علاوه بر ایجاد آسیب کلیه به دنبال دیابت و هایپرتانسیون، چاقی می‌تواند در صورت وجود بیماری کلیوی زمینه ای با اثرات تشدید کننده خود منجر به بدتر شدن عملکرد کلیه شود.

علائم شایع بیماری کلیوی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

احساس بیماری و خستگی عمومی
خارش و خشکی پوست
سردرد
کاهش وزن بدون تلاش
از دست دادن اشتها
حالت تهوع

علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:

تیرگی غیرطبیعی پوست
تغییراتی در ناخن ها
درد استخوان
خواب آلودگی و پریشان حالی
مشکل در تمرکز یا فکر کردن
بی حسی دست ها ، پاها یا مناطق دیگر
گرفتگی عضلات
خونریزی بینی یا خون در مدفوع
تشنگی بیش از حد
سکسکه مکرر
اختلال در عملکرد جنسی
توقف دوره قاعدگی (آمنوره)
مشکلات خواب
تورم پاها و دستها (ورم)
استفراغ ، اغلب در صبح

تست های تشخیصی ESRD

درمانگر شما ابتدا معاینه فیزیکی را انجام داده و سپس از شما آزمایش خون می گیرد.

بیشتر افراد مبتلا به این بیماری فشار خون بالا دارند. افراد مبتلا به ESRD ادرار بسیار کمتری ایجاد می کنند ، یا کلیه های آنها دیگر ادرار تولید نمی کند(آنوری).

درمان

افت شدید عملکرد کلیه چه به صورت حاد و چه به صورت مزمن تهدیدی برای حیات محسوب می شود و برای درمان آن باید فرآورده‌های سمی زائد برداشته شوند و حجم و ترکیب مایعات بدن به حالت طبیعی بازگردد .برای این منظور می‌توان از پیوند کلیه یا دیالیز با کلیه مصنوعی استفاده کرد. در حال حاضر بیش از ۶۰۰ هزار بیمار در ایالات متحده، انواعی از درمانهای ESRD را دریافت می کنند.

پیوند موفقیت آمیز کلیه یک اهدا کننده به بیماری که مبتلا به ESRD می باشد می‌تواند عملکرد کلیه را در سطحی که برای حفظ همئوستاز طبیعی مایعات و الکترولیت های بدن ضروری است، حفظ نماید.

به طور متوسط در هر سال ۱۸۰۰۰ عمل پیوند کلیه در ایالات متحده انجام می شود. بیمارانی که کلیه پیوندی دریافت می‌کنند عمر طولانی تری از بیماران دیالیزی داشته و مشکلات سلامت آنها نیز کمتر است.

درمان‌های سرکوب کننده سیستم ایمنی تقریباً برای تمامی بیمارانی که کلیه پیوندی دریافت نموده اند، ضروری است تا از پس زدن حاد کلیه و از دست دادن آن جلوگیری شود.

عوارض جانبی داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می کنند شامل افزایش خطر ابتلا به عفونت و انواعی از سرطان ها می باشد. با این حال باید دوز درمانی داروهای سرکوب کننده ایمنی را به مرور زمان کاهش داد تا ابتلا به این عوارض تا حد زیادی کاهش یابد.

فقط در ایالات متحده حدود ۴۰۰ هزار نفر مبتلا به نارسایی غیرقابل بازگشت کلیه یا حتی کسانی که هر دو کلیه شان برداشته شده ، توسط دیالیز با کلیه مصنوعی به زندگی ادامه می دهند.

از دیالیز در انواع خاصی از نارسایی حاد کلیوی نیز استفاده می‌شود تا زمانی که کلیه ها عملکرد طبیعی خود را بازیابند. اگر توقف عملکرد کلیه غیرقابل بازگشت باشد، لازم است که برای تداوم حیات بیمار برای مدت های طولانی از دیالیز استفاده شود. چون دیالیز نمی‌تواند ترکیب مایعات بدن را کاملاً طبیعی نگه دارد و جانشین تمام اعمال متعدد کلیه ها شود. معمولاً سلامت بیمارانی که با کلیه مصنوعی زنده نگه داشته می‌شوند تا حد قابل توجهی مختل می‌شود.

درمان بهتری که برای از دست رفتن دائمی عملکرد کلیه وجود دارد این است که به وسیله پیوند کلیه، بافت فعال کلیوی را به بدن بازگردانیم.

دیالیز

RENAL DIALYSIS 56a275235f9b58b7d0cac1e2 300x225 - بیماری کلیوی مرحله نهایی(ESRD): علائم و درمان

دیالیز در واقع راهی است برای انجام دادن وظایف کلیه در زمانی که خود قادر به انجام آنها نیست.

دیالیز قادر خواهد بود:

نمک ، آب و مواد زاید را حذف کند تا در بدن انباشته نشوند.
مقادیر لازم از مواد معدنی و ویتامین ها را در بدن حفظ کند.
به کنترل فشار خون کمک کند.
به ساختن گلبول های قرمز خون کمک کند.

برای انجام دیالیز از دو روش مختلف استفاده می شود:

همودیالیز: در طی همودیالیز ، خون شما از طریق لوله به کلیه مصنوعی منتقل می شود تا آب و مواد اضافی از خون برداشته شود. این روش می تواند در خانه یا در مرکز دیالیز انجام شود.
دیالیز صفاقی:در این روش، یک کاتتر دیالیز صفاقی را از طریق جراحی درون شکم شما قرار می‌دهند. این کاتتر خون را از طریق صفاق (روده بند) تصفیه می‌کند.محلول دیالیز به مدت طولانی در شکم شما باقی می ماند تا مواد زائد را جذب می‌کند و سپس برداشته می شود. این روش می تواند در خانه ، محل کار یا هنگام مسافرت انجام شود.

رژیم غذایی