کلیه یکی از ارگان های داخلی بسیار مهم است که در دفع مواد زائد و تولید هورمون های حیاتی نقش دارد. شکل کلیه به صورت دو اندام لوبیایی شکل می باشد که اندازه هر کدام از آن ها به اندازه یک مشت است و در دو طرف ستون فقرات، در انتهای قفسه سینه، قرار گرفته اند. در بعضی افراد گاهی این اندام دچار مشکل شده و تولید سنگ می کند. در این مقاله قصد داریم به عوامل مرتبط با سنگ کلیه و درمان آن اشاره کنیم پس تا انتهای این مقاله با ما باشید.
سنگ کلیه چیست؟
سنگ کلیه یا نیفروتیلیازیس، توده های جامدی هستند که از بلورهایی تشکیل شده اند که در کلیه ها تشکیل می شوند. این سنگ ها از مواد مختلفی ساخته می شوند و می توانند در اندازه ها و شکل های مختلف باشند.
سنگ های کلیه ممکن است کوچک باشند و بدون ایجاد علائم از بدن دفع شوند، اما در برخی موارد ممکن است به اندازه ای بزرگ شوند که باعث درد و مشکلات جدی شوند. علائم شایع این بیماری ایجاد خون در ادرار و درد شدید در شکم، پهلو یا کشاله ران می باشد.
جالب است بدانید که کلیه زنان تولید سنگ کمتری از مردان دارد و بیشتر افرادی که به این بیماری کلیه مبتلا می شوند در سنین ۳۰ تا ۵۰ سالگی می باشند.
طی چند دهه گذشته، درصد مبتلایان به سنگ های کلیه در ایالات متحده آمریکا رو به افزایش بوده است که به احتمال زیاد به مشکل همه گیر شدن معضل چاقی مربوط می شود.
انواع سنگ کلیه کدامند؟
- سنگ های کلسیمی: بیشترین نوع سنگ های کلیه از کلسیم تشکیل شده اند که معمولاً به صورت اگزالات کلسیم هستند. یکی از دلایل تشکیل این نوع سنگ ها مصرف کم مایعات و کلسیم است.
- سنگ های استروویتی (عفونی): این نوع سنگ ها معمولاً در نتیجه عفونت های ادراری ایجاد می شوند.
- سنگ های اسید اوریکی: این سنگ یکی دیگر از انواع شایع سنگ های کلیه می باشد. مصرف غذا‌هایی مانند گوشت زیاد و صدف که دارای غلظت بالایی از ترکیب شیمیایی طبیعی به نام پورین هستند، منجر به تولید بیشتر سنگ های اسید اوریکی می شود.
- سنگ های سیستینی: این نوع سنگ ها از آمینو اسید سیستئین تشکیل می شوند و معمولاً به دلیل یک نقص ژنتیکی رخ می دهند و ارثی هستند.
علائم سنگ کلیه
- درد شدید در ناحیه پهلو، پشت یا پایین شکم؛
- خون در ادرار؛
- تهوع و استفراغ؛
- نیاز مکرر به ادرار کردن؛
- احساس سوزش هنگام ادرار کردن؛
از چه روش هایی برای درمان سنگ کلیه می توان استفاده کرد؟
نوشیدن آب و مصرف مرکبات
یکی از روش های ساده برای درمان سنگ کلیه، نوشیدن آب و مصرف مرکبات است. با این روش می توانید سنگ های کلیه جزئی (شن کلیه) را از بین ببرید و از ایجاد سنگ کلیه جلوگیری کنید.
بنابراین اگر به فکر درمان سنگ کلیه در خانه هستید روزانه حداقل ۱۲ لیوان آب بنوشید و مصرف مرکباتی مثل پرتقال و گریپ فروت را فراموش نکنید.
داروها
در مواردی که سنگ های کلیه خفیف تا متوسط باشند امکان درمان آنها با دارو وجود دارد. از رایج ترین دارو هایی که برای دفع این سنگ ها تجویز می شود می توان تامسولوسین (Tamsulosin) را نام برد.
لیتوتریپسی با امواج شوک
روش لیتوتریپسی یا سنگ شکنی با موج شوک برای برداشتن سنگ از کلیه یا مجاری ادراری به کار می رود. در این روش با استفاده از موج های شوک و اشعه ایکس، فراصوت از بدن عبور داده شده تا سنگ خرد شود.
تاثیر تابش امواج کم کم باعث خرد شدن یا تجزیه سنگ به تکه های ریزی می شود به طوری که این تکه های کوچک طی چند هفته از راه ادرار از بدن خارج می شوند.
تخلیه سنگ کلیه با نفرولیتوتومی
از نفرولیتوتومی که یک روش جراحی است برای درمان سنگ های بزرگ، استفاده می شود.
این عمل نیاز به بی هوشی کامل دارد و برای انجام آن یک برش کوچک در کمر ایجاد می شود. از طریق برش ایجاد شده یک دستگاه کوچک وارد کلیه می شود و سنگ ها را می شکند. بعد از شکستن، قطعه های سنگ از کلیه خارج می شوند.
چه زمانی به عمل سنگ کلیه نیاز است؟
عمل این سنگ ها معمولاً زمانی ضروری است که سنگ ها به طور طبیعی نمی توانند دفع شوند یا باعث مشکلات و عوارض جدی می شوند. شرایطی که ممکن است نیاز به مداخله جراحی داشته باشند عبارتند از:
- سنگ های بزرگ: معمولا سنگ های بزرگتر از ۵ میلی متر به سختی با روش های طبیعی دفع می شوند و ممکن است باعث انسداد و درد شدید شوند که در این صورت انجام جراحی الزامی است.
- درد شدید و مداوم: در صورت تجربه درد شدید و مداوم که به درمان های معمولی مانند مصرف مسکن ها، پاسخ ندهد، نیاز به مداخله جراحی است.
- انسداد مجرای ادراری: انسداد کامل یا جزئی مجرای ادراری می تواند منجر به مشکلات جدی از جمله عفونت و آسیب به کلیه شود.
- آسیب به کلیه: در صورتی که تشخیص داده شود سنگ منجر به کاهش عملکرد کلیه یا آسیب به بافت کلیه شده است، می بایست خیلی سریع نسبت به عمل سنگ کلیه اقدام کرد.
- ناتوانی در دفع سنگ پس از مدت زمان مشخص: اگر سنگ پس از چند هفته با وجود مصرف مایعات و داروهای تجویز شده دفع نشود نیاز به مداخله جراحی است.
کلام آخر
همانطور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم چهار نوع سنگ کلیه داریم که شامل اگزالات کلسیم، اسید اوریک، استرو ویت و سیستین است.
دلایل احتمالی این سنگ ها عبارتند از نوشیدن آب کم، ورزش (زیاد یا خیلی کم)، چاقی، جراحی کاهش وزن، خوردن غذای حاوی نمک یا شکر زیاد، عفونت و سابقه خانوادگی.
این سنگ ها ممکن است خود به خود یا از طریق مصرف مایعات زیاد، مصرف دارو، سنگ شکنی و در موارد شدیدتر عمل جراحی از بین بروند.
بهتر است در صورت مشاهده علائمی مثل درد شدید، خونریزی شدید یا هر نوع علائم مشکوک دیگر با یک متخصص اورولوژی مشورت کنید.
انتشار از طریق پابجت 
