علائم سفلیس، مراحل، راه‌های تشخیص و درمان این بیماری!
سیفلیس یا سفلیس (به فرانسوی: Syphilis) نوعی بیماری آمیزشی است که از باکتری ترپونما پالیدوم ناشی میشود. اولین بار فریتز شادین و اریش هوفمان در سال ۱۹۰۵ باکتری مولد این بیماری یعنی ترپونما پالیدیوم را شناسایی کردند.
سیفلیس می‌تواند در یکی از این چهار مرحله اولیه، ثانویه، نهفته و سوم ظاهر شود. سیفلیس اولیه از طریق ارتباط مستقیم جنسی با زخم‌های عفونی شخص مبتلا به این بیماری عارض میشود. سیفلیس ثانویه به شیوه‌های مختلفی ظاهر میشود و علایم آن غالباً پوست، غشاء مخاطی و غدد لنفاوی را درگیر می‌کند. در سیفلیس نهفته عفونت با استفاده از سرم‌شناسی شناسایی میشود و در آن علایم بیماری مشاهده نمی‌شود. مرحله سوم به سه شکل دمل سیفلیسی، سیفلیس عصبی متاخر و سیفلیس قلبی–عروقی تقسیم می‌گردد و در یک سوم افراد آلوده‌ای که تحت درمان قرار نمی‌گیرند بروز می‌کند. همچنین ابتلا به سیفلیس به صورت مادرزادی نیز می‌تواند در دوران بارداری یا هنگام زایمان رخ دهد و دو سوم نوزادان سیفلیسی بدون علایم این بیماری به دنیا می‌آیند.
شایان به ذکر است که روند رشد این بیماری در زنان در حال کاهش و در مردان در حال افزایش است.
ن بیماری در دو مرحلهی اول بیشترین میزان انتقال و واگیر را دارد. در مرحلهی نهفته بیماری فعال است، اما نشانه‌ای ندارد. مرحلهی سوم بیشترین خطر را برای سلامت فرد دارد.
۱. سفلیس اولیه
مرحله اول بیماری سه تا چهار هفته بعد از تماس با باکتری رخ می‌دهد. این مرحله با یک زخم دایره‌ای کوچک به نام شانکر شروع میشود. شانکر درد ندارد، اما به‌شدت عفونی است. این زخم هر کجا که در تماس با باکتری بوده، مثلا داخل دهان، اندام جنسی یا مقعد ظاهر میشود. به‌طور میانگین سه هفته طول می‌کشد تا زخم ایجاد شود اما ممکن است بین ۱۰ تا ۹۰ روز طول بکشد. زخم بین دو تا شش هفته باقی می‌ماند. سفلیس از طریق رابطه‌ی مستقیم با این زخم و معمولا حین رابطه‌ی جنسی منتقل میشود.
۲. سفلیس ثانویه
در مرحلهی دوم، ممکن است قرمزی پوست و گلودرد ظاهر شود. قرمزی پوست با خارش پوست همراه نیست و می‌تواند هر جای بدن ظاهر شود، اما معمولا کف دست‌ها و پاها دیده میشود. بعضی افراد تا هنگامی‌که التهاب از بین نرفته متوجه آن نمی‌شوند. علائم دیگر مرحلهی دوم سفلیس:
سردرد
تورم گره‌های لنفاوی
بی حالی
تب
کاهش وزن
ریزش مو
درد مفاصل
چه برای درمان اقدام شود یا نشود، این علائم خودبه‌خود از بین می‌روند، اما در صورتی که فرد درمان نشود همچنان مبتلا به سفلیس می‌ماند. مرحلهی دوم سفلیس معمولا به‌اشتباه به‌عنوان بیماری دیگری تشخیص داده میشود.
۳. سفلیس نهفته
سومین مرحله، مرحلهی نهفته یا مخفی است. علائم اولیه و ثانویه از بین می‌روند و این مرحله هیچ علائم ظاهری ندارد، اما باکتری در بدن حضور دارد. این مرحله ممکن است سال‌ها طول بکشد.
۴. مرحلهی سوم سفلیس
مرحلهی سوم آخرین مرحلهی عفونت سفلیس است. تقریبا ۱۵ تا ۳۰ درصد از افرادی که درمان نمی‌شوند به این مرحله می‌رسند. مرحلهی سوم ممکن است سال‌ها یا ده‌ها سال بعد از تماس با عفونت اولیه رخ دهد. این مرحله، زندگی انسان را به‌خطر می‌اندازد. بعضی علائم شامل موارد زیر است:
نابینایی
ناشنوایی
بیماری‌های ذهنی
از دست دادن حافظه
تخریب بافت‌های نرم و استخوان‌ها
اختلالات عصبی مانند سکته مغزی و مننژیت
بیماری‌های قلبی
نوروسفلیس که عفونت مغز یا نخاع است.
سفلیس چگونه تشخیص داده میشود؟
اگر فکر می‌کنید ممکن است سفلیس داشته باشید، فورا به دکتر مراجعه کنید. از شما نمونه‌ی خون خواهند گرفت و همچنین معاینه‌‌ی فیزیکی کامل انجام می‌دهند. اگر زخمی وجود داشته باشد، ممکن است پزشک از زخم نمونه بگیرد تا حضور باکتری‌های سفلیس را بررسی کند. اگر پزشک علائم عصبی مرحلهی سوم را در شما تشخیص دهد ممکن است نمونه‌ی مایع نخاعی بگیرد تا حضور باکتری‌های سفلیس را در آن بررسی کند. اگر باردار باشید ممکن است پزشک از شما آزمایش سفلیس بگیرد، چون ممکن است بدون اینکه بدانید باکتری در بدن حضور داشته باشد. این آزمایش اقدامی پیشگیرانه است تا جنین دچار سفلیس مادرزادی نشود. سفلیس مادرزادی می‌تواند باعث آسیب‌های زیادی در نوزاد و حتی مرگ جنین شود.
مداوا و درمان سفلیس
سفلیس اولیه و ثانویه به‌وسیله‌ی تزریق پنی‌سیلین ساده درمان میشود. پنی‌سیلین به‌عنوان یکی از رایج‌ترین آنتی بیوتیک ها معمولا در درمان سفلیس مؤثر است. افرادی که به پنی‌سیلین حساسیت دارند با یک آنتی‌بیوتیک دیگر مثلا دوکسی سایکلین، آزیترومایسین یا سفتریاکسون درمان می‌شوند. اگر مبتلا به نوروسفلیس باشید، دوز روزانه پنی‌سیلین را به‌صورت تزریقی دریافت می‌کنید. در این مرحله معمولا باید مدت کوتاهی در بیمارستان بستری شوید. متأسفانه آسیب حاصل از مرحلهی پیشرفته‌ی سفلیس بازگشت‌ناپذیر است. می‌توان باکتری را از بین برد، اما در این مرحله درمان بیشتر بر از بین بردن درد و ناراحتی تمرکز دارد.
هنگام درمان از ارتباط جنسی بپرهیزید و تا زمانی که تمام زخم‌های شما برطرف نشده و پزشک به شما اطلاع نداده است که می‌توانید دوباره ارتباط برقرار کنید، از تماس جنسی خودداری کنید. اگر متأهل هستید همسر شما هم باید تحت درمان قرار گیرد و تا پایان درمان، هر دو از ارتباط جنسی بپرهیزید.
پیشگیری از سفلیس
بهترین روش برای جلوگیری از سفلیس، ارتباط جنسی سالم است. هنگام هر گونه ارتباط جنسی از کاندوم استفاده کنید. همچنین رعایت موارد زیر می‌تواند مفید باشد:
هنگام ارتباط دهانی از کاندوم اسفاده کنید.
آزمایش‌های مربوط به بیماری‌های مقاربتی را مرتب انجام دهید و با همسرتان راجع‌به نتایجش صحبت کنید.
سفلیس از راه سوزن آلوده هم منتقل میشود. اگر از مواد تزریقی استفاده می‌کنید، از به اشتراک گذاشتن سوزن‌ها بپرهیزید.
مشکلات مربوط به سفلیس
۱. مادران باردار و نوزادان
مادران مبتلا به سفلیس در خطر سقط جنین و زایمان زودرس هستند. همچنین خطر انتقال بیماری از مادر به جنین وجود دارد. این نوع بیماری به‌عنوان سفلیس مادرزادی شناخته میشود.
سفلیس مادرزادی می‌تواند منجر به مرگ شود. همچنین نوزادان مبتلا به سفلیس مادرزادی می‌تواند علائم زیر را بروز دهند:
نقص عضو
تأخیر در رشد
تشنج
قرمزی
تب
تورم کبد یا طحال
کم خونی
زردی
زخم‌های عفونی
اگر نوزادی مبتلا به سفلیس مادرزادی باشد و بیماری‌اش تشخیص داده نشود، ممکن است کودک وارد مرحلهی پیشرفته‌ی این بیماری شود و اندام‌های او ازجمله استخوان، دندان، چشم، گوش و مغز آسیب ببینند.
۲. HIV
افراد مبتلا به سفلیس بیشتر در معرض ابتلا به ایدز هستند. زخم‌هایی که هنگام بیماری به‌وجود می‌آیند، ورود ویروس ایدز را تسهیل می‌کنند. البته افراد مبتلا به ایدز ممکن است علائم سفلیس را متفاوت با دیگران داشته باشند. اگر مبتلا به ایدز هستید، با پزشک‌تان در مورد تشخیص علائم سفلیس صحبت کنید.
چه زمانی باید برای سفلیس آزمایش داد؟
اولین مرحلهی این بیماری به‌راحتی نادیده گرفته میشود. علائم مرحلهی دوم هم با علائم معمول بیماری‌های دیگر مشترک است. بنابراین حتی اگر هیچ علائمی مشاهده نمی‌کنید، در صورت وقوع هریک از موارد زیر فورا برای آزمایش سفلیس اقدام کنید:
با فردی که ممکن است دچار سفلیس باشد، ارتباط جنسی ناسالم داشته‌اید
در دوران بارداری هستید
در زندان هستید.
اگر جواب آزمایش مثبت بود، باید مراحل درمان را به‌طور کامل تمام کنید. مصرف آنتی‌بیوتیک را تا آخر، حتی بعد از اینکه علائم بیماری از بین رفتند، ادامه بدهید. تا زمانی که پزشک اعلام می‌کند، از رابطه‌ی جنسی خودداری کنید و برای ایدز هم آزمایش بدهید. افرادی که مبتلا به سفلیس هستند، باید شریک جنسی خود را مطلع کنند تا آنها هم تحت آزمایش و درمان قرار گیرند.
